اگر وكالت با سند عادي (غيررسمي) و يا سند رسمي (تنظیم شده در دفتر اسناد رسمي) داده شود، براي انجام امور اداري يا انجام معاملات قابل استفاده است. اما با وكالت تنظيمي در دفاتر اسناد رسمي نمي توان از جانب شخص حقيقي يا حقوقي به طور مستقيم به دادسراها و دادگاه ها مراجعه و موضوع وكالت را انجام داد. بهترین وکیل خانواده کسی است که بتواند شرایط پیچیده پرونده های خانواده را درک کند و علاوه بر آن یک روانشناس خوب باشد، بر احساسات خود غلبه کند و بتواند فرآیند حقوقی را در کمترین زمان چه از طریق روند دادرسی و چه مصالحه به پایان برساند. بهترین نماینده حقوقی کیفری کسی است که علاوه بر تخصص به این حوزه صبر و تحمل و پشتکار لازم برای پیگیری پرونده های کیفری را داشته باشد. زیرا پرونده های کیفری با توجه به روند خود و مراجعه مکرر به دادرسرا، کلانتری، دادگاه و صدور انواع قرارها چندین برابر پرونده های حقوقی نیازمند پیگیری هستند.
1)در صورتی که دونفر به نحو اجتماع وکیل باشندبه موت یکی از آنها وکالت دیگری باطل می شود. 8- هر مرحله از دادرسي داراي حق الوكاله مشخص و مربوط به همان مرحله است كه بر اساس توافق دو طرف پرداخت مي شود. 6- وكيل از طرف موكل بدون تعهد به دريافت نتيجه و راي به نفع موكل كارهاي وي را انجام مي دهد و حق الزحمه او ارتباطي با نتيجه دعوي و اقدام وكيل ندارد. عبارت اعتراض به رای تمام طرق اعتراض به رای را در بر می‌گیرد مانند اعتراض به رای غیابی، اعتراض ثالث، اعتراض به رد دادخواست به دلیل نقص دادخواست صادر شده است، اعتراض به قرار تامین خواسته.
در صورت اثبات اعسار شخص از پرداخت هزینه دادرسی و درخواست او می توانند از وکیل معاضدتی برخوردار شود و دادگاه اقدام به معرفی وکیل معاضدتی می کند. وکیل اتفاقی حق وکالت در دیوان عالی کشور را ندارد زیرا وکیل پایه یک تلقی نمی شود. تبصره ۲- هرگاه پس از تعیین وکیل تسخیری، متهم، وکیل تعیینی به دادگاه معرفی کند، وکالت تسخیری منتفی می شود.
- حق‌الوکاله تابع هر مرحله از دادرسی میباشد، یعنی در مرحله بدوی (نخستین) حق‌الوکاله آن جداگانه محاسبه و دریافت می‌شود و در مراحل دیگر مانند تجدیدنظر، فرجام‌خواهی، اعاده دادرسی اعمال ماده 477 و اجرای حکم، به صورت جداگانه مشخص و دریافت می‌گردد.
- 2- اگر پذیرش یک وکیل توسط کانون وکلا صورت گرفته باشد، فرد وکیل پایه یک دادگستری می‌شود و اگر پذیرش خود را از طریق قوه قضاییه به دست آورد، پایه دو دادگستری می‌شود.
- در مواردی که اشخاص برای دفاع از حقوق خود در دعاوی حقوقی نیاز به وکالت داشته باشند ولی به دلایلی امکان گرفتن وکیل نداشته باشند، با تشخیص عسرو حرج موکل از سوی دادگاه یا تشخیص کمسیون معاضدت کانون وکلا، در این موارد وکیلی به صورت رایگان دفاع از حقوق شخص معسر را بر عهده می‌گیرد.
- نکته مهم این است که برای اینکه کسی بتواند وکیل اداری شخصی بشود، نیازی به داشتن سواد حرفه ای حقوقی ندارد و به عبارتی هر کس می تواند وکیل اداری شخص دیگری بشود.
در مواردی که اشخاص برای دفاع از حقوق خود در دعاوی حقوقی نیاز به وکالت داشته باشند ولی توان مالی انتخاب وکیل را نداشته باشند با تشخیص اداره معاضدت مرکز وکلای قوه قضاییه و کانون وکلای دادگستری، وکیلی به صورت رایگان دفاع از حقوق شخص مُعسِر را برعهده می‌گیرد. تمامی وکلای پایه یک دادگستری بعد از تمام کردن تحصیلات خود و به پایان رساندن دوره کارآموزی خود پروانه وکالت کسب می کنند و پس از آن می توانند برای خود موکل داشته باشند و به انواع پرونده های حقوقی رسیدگی کنند. یکی از عنوان هایی که امروزه در بحث وکالت بسیار به گوش می خورد و مورد توجه قرار گرفته است وکیل پایه یک دادگستری است. اگر شخصی تحصیل کرده رشته حقوق باشد ولی شغل او وکالت نباشد، بخواهد به صورت اتفاقی برای حل مشکلاتی که بستگان نزدیک او در مراجع قضایی دارند، خارج از چرخه و آزمون‌های سخت کانون وکلای دادگستری، از این کانون برای همان مورد خاص پروانه وکالت موردی بگیرد، با طی مراحل قانونی و پرداخت هزینه مربوطه می‌تواند به این امر اقدام کند.
وکیل کیست؟
مشاور حقوقی به شخصی گفته می‌شود که دارای مدرک تحصیلی در رشته‌های حقوق (همه گرایش‌ها)، الهیات و معارف اسلامی گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی و الهیات و معارف اسلامی گرایش فقه و حقوق اسلامی هستند. مشاور حقوقی می‌تواند به واسطه‌ی دانش خود نسبت به قوانین، اصول و خدمات حقوقی به شرکت‌ها و افراد در زمینه‌های حقوقی مانند امور قراردادها، حل اختلافات و دعاوی مشاوره دهد. در زمینه مسائل حقوقی برای جلوگیری از ضررهای احتمالی مشورت با یک مشاوره حقوقی امری ضروری است. چنین فردی با تسلط به قوانین و تجربه‌ای که دارد کمک می‌کند تا افراد انتخاب‌های درستی داشته باشند و از ورود خسارت به آنها جلوگیری می‌کند. زمانی که یک پرونده کیفری در جریان باشد و حضور وکیل در آن الزامی باشد اما به دلایلی مانند نداشت بضاعت مالی متهم یا خودداری متهم در گرفتن وکیل برای متهم وکیلی در نظر گرفته نشده باشد در این حالت با توجه به نظر دادگاه از بین وکلای دادگستری یک وکیل رایگان برای او گرفته می‌شود، این شخص را وکیل رایگان تسخیری یا وکیل تسخیری می‌گویند. وکیل به کسی گفته می شود که به جای موکل، اقداماتی را که خود موکل توانایی انجام آن را دارد را برعهده می گیرد.
اولین مرجع قانونی برای صدور پروانه‌ی وکالت در ایران اتحادیه‌ی سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران (اسکودا) است که به اختصار به آن کانون وکلا گفته می‌شود. طبق ماده 679 قانون مدنی، موکل می‌تواند هر وقت بخواهد وکیل خود را عزل کند، مگر اینکه وکالت وکیل با عدم عزل در ضمن عقد لازمی شرط شده باشد. همچنین طبق ماده 680 قانون مدنی، تمام اموری که وکیل قبل از رسیدن خبر عزل و برکناری به او در حدود وکالت خود بنماید نسبت به موکل نافذ است. در حال حاضر به دلیل پیچیدگی‌های امور حقوقی، ضرورت و الزام داشتن وکیل و همراهی او در فرآیند دادرسی بیش از گذشته احساس می شود.
در چه مواردی وکیل حق وکالت ندارد؟
گزارش‌ها باید حداکثر ظرف دو هفته از تاریخ جلسه دادگاه، به صورت منظم جمع‌آوری، تایپ یا پاک‌نویس شده و در مهلت‌های اعلامی، تسلیم کمیسیون شود. 4- کارآموز باید گزارش عملکرد خود را که حاوی حضور در جلسات دادگاه، سخنرانی و کارگاه آموزشی و دفتر است، در پایان هر سه ماه، به وکیل سرپرست ارائه دهد. وکیل سرپرست نیز باید پس از ملاحظه‌ی گزارش حداکثر ظرف یک هفته، نظر خود را به کمیسیون اعلام نماید.
نحوه پایان وکالت وکیل
در صورتی که شخص مورد نظر این دوره را هم با موفقیت پشت سر بگذارد و بتواند حدنصاب نمره را در آزمون وکالت پس از کارآموزی کسب کند، به عنوان وکیل قوه قضاییه می‌توانند مشغول به کار شود. وکیل انتخابی یکی از رایج ترین انواع وکیل است؛ به این صورت که فردی وکیل خود را که دارای پروانه وکالت پایه یک از کانون وکلای دادگستری (اسکودا) یا مرکز امور کارشناسان قوه قضائیه میباشد را شخصا انتخاب می کند و با تنظیم قرارداد وکالت، او را برای دفاع از حقوق خود در مراجع قضایی، نماینده قرار می دهد. به این معنا که بر اساس قوانین و مقررات ، تنها به اشخاصی وکیل اطلاق می شود که تحصیلات حقوقی لااقل در مقطع کارشناسی در یکی از رشته های حقوق یا فقه و حقوق داشته باشند و سپس در آزمون وکالت که توسط مرکز وکلای قوه قضاییه و یا کانون وکلای دادگستری برگزار شده است ، شرکت کرده باشند و با احراز نمره قبولی ، وارد دوره کارآموزی وکالت شده باشند . همچنین با معرفی شخص به‌عنوان وکیل تسخیری، وی نمیتواند مسئولیت محول شده را نپذیرد، زیرا که هر وکیل دادگستری در سال باید سه دفعه، تسخیرا و مجانا برای متهمین وکالت کند.
1- وکیل پایه یک دادگستری می‌تواند بدون هیچ محدودیتی در تمامی محاکم حقوقی یا کیفری کل کشور فعالیت نماید. اما وکیل پایه دو فقط حق شرکت در آن دسته محاکم کیفری را دارد که به جرائم تعزیری حبس کمتر از ۱۰ سال، شلاق و جزای نقدی و همچنین در محاکم حقوقی پرونده‌های مالی کمتر از ۵۰ میلیون تومان و خواسته‌های غیرمالی به جز اصل نکاح و طلاق و اثبات نسب و نفی نسب، را دارد. اشخاصی که به عنوان وکیل فعالیت می کنند دارای وظایف مختلفی هستند یکی از مهم ترین وظایف وکیل خوب ارائه ی یک مشاوره ی کاربردی و صحیح به مراجعه کنندگان در موارد مختلف است.
در واقع زمانی که هیچ وکیلی برای دفاع از حقوق متهم به پرونده وارد نشده است، دادگاه از میان وکلای دادگستری وکیلی را به صورت رایگان در اختیار متهم قرار می دهد. طبق تبصره ماده 1 قانون فوق الذکر، تعیین تعداد کارآموزان وکالت برای هر کانون بر عهده کمیسیونی متشکل از رئیس کل دادگستری استان، رئیس شعبه اول دادگاه انقلاب و رئیس کانون وکلای مربوط میباشد که به دعوت رئیس کانون وکلای هر کانون، حداقل یک بار در سال تشکیل و تصمیم‌گیری می‌نماید. 2- اگر پذیرش یک وکیل توسط کانون وکلا صورت گرفته باشد، فرد وکیل پایه یک دادگستری می‌شود و اگر پذیرش خود را از طریق قوه قضاییه به دست آورد، پایه دو مجله خبری وکیل دادگستری می‌شود. طبق اصل 35 قانون اساسی کشورمان، در یک پرونده دعاوی، هر دو طرف می توانند برای داشتن یک وکیل خبره اقدام کنند. چنانچه درگیر یک پرونده دعاوی شده اید، به وکلایی مراجعه کنید که در حوزه مورد نظر تجربه و مهارت بالایی داشته باشند. مدت زمان دوره کارآموزی 18 ماه است و پس از آن آزمونی تحت عنوان اختبار به‌صورت کتبی و مصاحبه علمی شفاهی برگزار می‌شود و شخصی که موفق به قبولی در مجموع 2 آزمون کتبی و شفاهی فوق شود، مجاز به حضور در مراسم تحلیف می‌شود که در مراسم مذکور پس از طی تشریفات و اتیان سوگند توسط ایشان، وی به عنوان وکیل دادگستری یا وکیل پایه یک دادگستری نائل می‌شود.